ممنوع کردن کشت برنج موجب غفلت از کشت های پر مصرف تر از برنج نشود

به گزارش مشرق۲۰ خرداد ۹۵، معاون زراعت و باغبانی وزارت جهاد کشاورزی در جلسه جایگزین کشت برنج در اصفهان گفت: «کشت برنج در سراسر کشور( بجز استان های گیلان و مازندران) ممنوع است.»

در استان اصفهان چند سالی است که کشت برنج ممنوع شده است و شبکه های آبیاری از تحویل آب برای کشت برنج خودداری می کنند. سطح کشت کنونی برنج در اراضی خرده مالکی و با استفاده از چاه های آب کشت شده است. استاندار اصفهان در این خصوص گفت: «سطح کشت برنج در ۳ سال گذشته به یک پنجم قبل رسیده است….. کشت برنج از ۱۹ هزار هکتار به ۴ هزار هکتار رسیده است.» استاندار اصفهان اختلاف مصرف آب بین کشت جایگزین را حداکثر ۲۰ میلیون متر مکعب اعلام کرد و گفت: «با حذف کشت برنج مشکل آب حل نخواهد شد.»

مطابق جدول در سال ۹۳-۹۲ سرانه سطح کشت برنج در استان اصفهان یک شانزدهم خوزستان، یک چهارم استان چهارمحال و بختیاری و یک هفتم میانگین کشوری است.

نباید از کشت های پرمصرف تر از برنج غافل شد

در بین مردم این تصور دامن زده شده است که برنج تنها کشت پرمصرف است و با ممنوع کردن آن معضل کشت های پرمصرف و نامتناسب با اقلیم در کشور برطرف می شود.

بررسی سند ملی آب و محاسبات نیاز آبی مستقل نشان می دهد نیاز آبی کشت های : یونجه، چغندرقند، اسپرس، بادام، گردو، نیشکر و ..بیش از نیاز آبی برنج هستند. در چند سال گذشته، نادیده گرفتن این واقعیت در حوضه زاینده رود زمینه ساز بارگذاری های زیاد بر این رودخانه بحران زده بوده است. در سال های بحرانی اخیر که خشکسالی و کاهش منابع آب ورودی به حوضه و افزایش برداشت آب در بالادست، خشک شدن رودخانه و بحران های اجتماعی و زیست محیطی فراگیر را به دنبال داشت، محافلی علت بحران را کشت برنج در اصفهان معرفی می کردند. همزمان با این فضا سازی های پردامنه، توسعه کشت بادام در ارتفاعات استان چهارمحال و بختیاری با پمپاژ از زاینده رود تا ۳ مرحله پمپاژ و تا ارتفاع ۶۰۰ متر پمپاژ بی وقفه ادامه داشت. جالب توجه آن است که کشت بادام پر مصرف تر از برنج است و کسانی که کشت برنج را دلیل بحران آب معرفی کرده اند، از توسعه کشت پر مصرف تر بادام حمایت می کنند. مطابق جدول، در سند ملی آب در ۲۸ ناحیه آب و هوایی در ۱۰ استان کشور که همزمان نیاز آبی برنج و بادام ارائه شده است، نیاز آبی بادام بیش از برنج است.

بنابر این کشت بادام با مصرف بیش از کشت برنج از جمله کشت های پرمصرف است و توسعه کشت بادام در حوضه بحران زده زاینده رود در شرایط خشکسالی، بی اعتنایی به قانون توزیع عادلانه آب و مصوبات شورای عالی و شورای هماهنگی مدیریت به هم پیوسته حوضه در خصوص حق قانونی حقابه بران زاینده رود و حقابه زیست محیطی رودخانه و تالاب است. توسعه کشت و بارگذاری بر زاینده رود در بالادست، در زمانی که به موجب بند«ز» ماده ۲۹ قانون توزیع عادلانه آب کاهش مصارف و جیره بنده تکلیف قانونی است، نقض آشکار قانون است.

در پایان با توجه به اینکه با ممنوع کردن کشت برنج، معضل کشت های پر مصرف و نامتناسب با اقلیم در کشور حل نخواهد شد، تأکید دارد لازم است کلیه کشت های پر مصرف حذف و الگوی کشت مناسب جایگزین شود.