یک توضیح و درج کامل یک جوابیه:

مطلب « طرح بازگردانی آب در زاینده رود در محدوده شهر اصفهان نقطه پایانی بر حیات زاینده رود و تالاب» چندی پیش در پایگاه انتشار یافت. آقای مهندس دلال زاده مشاور طرح جوابیه ای ارسال کردند که خلاصه ای از آن به نقل از ایشان درج شد. انتشار متن خلاصه شده جوابیه موجب اعتراض ایشان شد و اقدام این پایگاه در تلخیص جوابیه را خلاف انصاف و اخلاق حرفه ای دانستند. در اینجا متن کامل آن جوابیه بی کم کاست انتشار می یابد و قضاوت به عهده مخاطبان پایگاه واگذار می شود.

متن کامل جوابیه نخست آقای مهندس دلال زاده:

«به نام دوست که اوست و همه از اوست

مدیر محترم وبگاه

با سلام و احترام

با سپاس ویژه از شما دوست فرهیخته و اندیشمند، در ادامه متن فوق چند نکته کوچک را به نگارش می‌گذارم.

۱- طرح کلی بازگردانی آب به زاینده‌رود با هدف جاری سازی آب در زاینده‌رود، در مقابل طرحی با نام بازچرخانی آب یا آب گردانی با هدف آب نما سازی آب یا به تعبیر بیان شده در وبگاه دیگر زاینده‌رود توهمی مطرح شد.

۲-   بازگردانی و نه آب گردانی، به معنی احیا، دوباره زنده سازی، بازگشت دوباره زندگی به زاینده‌رود، یا به واژه انگلیسی ” river restoration ” یا بازسازی یا ترمیم آسیب دیدگی‌های زاینده‌رود اشاره داشته و هدف بوده است و صد البته خواهد بود. بهترین واژه در مقابل باز چرخانی یا آب چرخانی یا آب گردانی، واژه بازگردانی انتخاب شد. از پیشنهادهای بهتر واژه گزینی، بسیار سپاسگزار خواهیم بود. در محدودیت واژه اسیر هستیم.

۳- در متن فوق تاکید شد زاینده‌رود یعنی تمام پیکره که در تعریف زاینده رود می‌گنجد. اما در تعریف اولیه توسط وزارت نیرو و مسولان سیاسی طرح در محدوده شهر اصفهان خلاصه شد. تاکید، بررسی، اندازه‌گیری‌ها و آزمایش‌های این مطالعات هم در محدوده شهر، البته با نیم نگاه جدی و ضروری به فرادست تا تالاب بوده است. اما مجال و محدوده مطالعات محدود بود. هر چند در پیشنهادها تاکید شد این مطالعات از ابتدای زاینده رود تا شهر و از شهر تا تالاب باید صورت پذیرد.

۴- در باب انتقال آب چهار گزینه گام به گام و به ترتیب و طی چند سال پیشنهاد شد. که شاید کوتاهی در بیان طرح، تنها یک گزینه آن هم انتقال از کانال نکوآباد که کمترین خوبی را داشت نمایان شد. هر یک از گام‌ها باید مستند به اندازه‌گیری صحیح و مهندسی باشد. هر چند انتقال آب از کانال نکوآباد طی دو سال آبی اخیر تجربه و این گام طی شد و در گام بعد باید شیوه‌های دیگر انتقال با شرایط که برای اندازه‌گیری مهیا شده بود مهندسی و برنامه‌ریزی شود.

۵- در باب نگرش سیستمی به سامانه زیستی زاینده‌رود از اول (سرشاخه) تا پایان (آرامشگاه آن تالاب)، مهندسی ایرانی گذشتگان ما تلفیق توامان عرفان و سیستم بوده است، مثال آن در سرتاسر رودخانه زاینده شاهد این مدعاست از طومار تقسیم آب تا سازه‌های آبی متعدد. با بیان این اعتقاد، چگونه است که پیشنهادکنندگان طرح که خود را مهندس ایرانی می‌دانند باید از این نکته مهم غافل شده باشند؟ بله این سامانه زیستی اعضای مهمی مانند سرشاخه، شریان‌های حیاتی سرتاسر مسیر، تالاب و البته محدوده شهر اصفهان دارد. وظیفه کوچک پیشنهاد دهندگان طرح بازگردانی که باید در سرتاسر رودخانه باشد، در محدوده شهر بود.    

۶- در بیان طرح به روشنی تاکید شد، که گذشت آب به مقدار معین (پیشنهاد شده) با توجه به ساحتار زیستی رودخانه از شهر تا تالاب و بنا به تجربه، به تالاب هم خواهد رسید، به شرط مشارکت ذینفعان. گواه تجربی آن خرداد و تیر ۱۳۹۴ است. هر چند علم و مهندسی هم آن را تایید می‌نماید.

۷- پیشنهاد دهندگان طرح بازگردانی یا …؟ با دوستدارارن محیط زیست در حفظ یکپارچگی رودخانه زاینده با هر مقدار آبی که طبیعت در اختیارشان گذاشته است و باید در آبشخور (یا آبخور) طبیعی رود مصرف شود و به آرامش در پایان برسد، با تاکید، هم اندیشه است و آمادگی خود را برای پذیرش همه آرای دل نگرانان محیط زیستمان، ایران و جهان اعلام میدارد.

در پایان از آن نگارنده بزرگوار که با نگارش منتقدانه و دلسوزانه به نقد طرح بازگرادنی پرداختید غایت سپاس را دارم و درخواست می‌نمایم در صورت صلاحدید متن بالا را با ویرایش مصلحت اندیشانه خود اصلاح و در همان سامانه اطلاعاتی باز نشر فرمایید.

در ضمن آمادگی پاسخگویی به تک تک نظرات، سوالات و ابهامات عزیزان دلسوز زاینده‌رود در محیطی آرام و کارشناسی هستم. به نظرم برداشت نگارش شده در متن فوق از نتایج مطالعات ناقص بوده است. رویکرد طرح به جلوگیری از این خشکی یک سال و نیم آینده است که تخریب کلی محیط زیست را از سد چم آسمان (یا از نکو آباد) تا تالاب به این بخش از زاینده رود تحمیل خواهد نمود و قطعا مرگ زاینده رود را تسریع خواهد بخشید تلاش طرح یافتن راه کاری برای نجات و کاهش اثرات مخرب برتمدن چند هزار ساله اصفهان با نگرش به بالادست و پایین دست آن بوده است. تا چه قبول افتد و به نظر آید. ضمنا راه های تماس با شما در محیط این پایگاه فقط به ارسال نظر به نوشته ها خلاصه شده است.

با سپاس علیرضا دلال‌زاده»

پایگاه خبری، تحلیلی، پژوهشی زاینده رود پایدار تأکید دارد هدف از تلخیص جوابیه نخست ایشان محدودیت فضای در نظر گرفته شده برای یک پاسخ دریافتی بود، اینک با درج کامل پاسخ ایشان امیدوار است رفع شبهه شود. ضمنا موارد زیر را در باره نظر پایگاه در خصوص نقد طرح بازگردانی آب در محدوده شهر اصفهان اعلام می دارد:

۱-     نقد طرح بازگردانی آب در بخش کوچکی از رودخانه، نقد کارشناسان طرح نیست بلکه نقد ایده ای است که به مشاور ابلاغ شده و طی آن بجای آنکه دغدغه جریان دایمی آب در رودخانه دنبال شود، آب اندازی رودخانه در محدوده شهر هدفگذاری شده است.

۲-     این پایگاه همچنان معتقد است طرح بازچرخانی و یا بازگردانی آب در محدوده شهر اصفهان زمانی مفهوم می یابد که رودخانه خشک است و گرنه در زمانی که آب در رودخانه جاری است چنین طرحی موضوعیت ندارد. بنابراین در زمانی که رودخانه خشک است و طبعا حقابه تالاب قابل تأمین نیست، تنها در اندیشه آب اندازی رودخانه در محدوده شهر اصفهان بودن آیا معنایی جز بی توجهی به لزوم برقراری جریان در سرتاسر رودخانه دارد؟!

۳-     با توجه به اینکه در طرح، یکی از گزینه های رساندن آب به رودخانه در محدوده شهر اصفهان، انتقال آب با کانال بتنی تا نزدیک شهر بوده است، آیا این جز بی اعتنا ماندن به خشکی بقیه قسمت های رودخانه مفهوم دیگری دارد؟

۴-     اگر حقابه تالاب و حقابه داران و سهم آبه بران مطابق مصوبه سیزدهم شورای عالی آب که کل مجموع آبدهی زاینده رود طبیعی و تونل اول را حق قانونی آن ها دانسته تأمین شود مسلما در آنصورت آب در محدوده شهر هم جاری خواهد بود. پس تلاش برای بازگردانی آب در محدوده شهر زمانی است که حقابه قانونی حقابه داران و سهمابه بران قابل تأمین نبوده است. در چنین صورتی نباید پرسید این حجم آب از چه محل و منبعی تأمین می شود؟

۵-     آیا حق نداریم بپرسیم چه تفاوتی بین شهرهای زرین شهر، فلاورجان، اژیه، ورزنه و صدها شهر و روستای واقع در حاشیه زاینده رود با شهر اصفهان هست که بی اعتنا به آن ها طرح فقط در اندیشه بازگرداندن آب به رودخانه در محدوده شهر اصفهان است؟

در پایان انتظار است همه توان کارشناسی استان مصروف حل بحران فراگیر آب در حوضه زاینده رود به عنوان اکوسیستم یکپارچه و به هم پیوسته از سراب تا تالاب شود و از طرح های موضعی که نتیجه ای جزپنهان کردن بحران و سرپوش گذاشتن بر واقعیت بحران است خودداری شود.