درنگی بر گزارش دیوان محاسبات از عملکرد وزارت نیرو در انسداد چاه‌های غیرمجاز

به گزارش زاینده‌رود پایدار، یک کارشناس حوزه آب در واکنش به گزارش دیوان محاسبات از عملکرد وزارت نیرو در انسداد چاه‌های غیرمجاز کشور در یادداشتی نوشت: اضافه برداشت از منابع آب زیر زمینی که کشور را با خطر فرونشست زمین درگیر کرده است تنها مربوط به چاه های غیر مجاز نیست. بخش قابل توجهی از اضافه برداشت از منابع آب زیر زمینی از چاه های دارای پروانه یا به اصطلاح “مجاز” است. از ۴/۴ میلیارد متر مکعب اضافه برداشت سالانه از آبخوان ها در کشور، تنها ۲/۶ میلیارد متر مکعب ناشی از چاه های غیر مجاز است. بخش قابل توجهی از اضافه برداشت از آبخوان ها، ناشی از چاه های دارای پروانه یا به اصطلاح چاه های “مجاز” است.
۲- باید توجه داشت که “مجاز” شمرده شدن چاه به منزله خسارتبار نبودن آن نیست. در نظر گرفته نشدن پیامدهای زیست محیطی حفر چاه در زمان صدور پروانه از یکسو و تصویب قانون تعیین تکلیف چاه های فاقد پروانه در محلس که با تصویب آن، کلیه چاه های غیر مجاز حفر شده طی سال های ۱۳۶۲ تا ۱۳۸۵ “مجاز” دانسته شدند ازدیگر سو، موجب شده است چاه های “مجاز” هم از عوامل عمده نابودی آبخوان ها باشند.
۳- مطابق جدول دیوان محاسبات، عملکرد آب منطقه ای استان در انسداد چاه های غیر مجاز در سال ۱۴۰۰ صفر بوده است و از ۶۰۶۴ حلقه چاه غیر مجاز در استان اصفهان در سال ۱۴۰۰ هیچ چاهی مسدود نشده است.
۴- در اثر بیش از ۳۰۰ میلیون متر مکعب اضافه برداشت سالانه از آبخوان های استان که عمدتا در حوضه گاوخونی واقع هستند، و حذف شدن اثر تعادل بخشی زاینده رود در پی خشک شدن آن، اصفهان با فرونشست فاجعه بار زمین درگیر است. در کلانشهر اصفهان، تخریب آثار و ابنیه تاریخی، زیر ساخت های ریلی، فرودگاهی، صنعتی و بافت مسکونی آغاز شده است.
۵- جلوگیری از فاجعه فرونشست زمین چه در سطح کشور و چه در استان با روند کند و لاکپشت وار نصب کنتور هوشمند بر روی چاه های آب و انسداد چاه های غیر مجاز، نوشداروی پس از مرگ سهراب است. سیاست کلان پرداخت یارانه به برق تحویلی به بخش کشاورزی برای پمپاژ آب و تامین برق پمپاژ به قیمت ۵ درصد قیمت تمام شده برق، به منزله تشویق به پمپاژ و مصرف هرچه بیشتر منابع آب زیرزمینی است. راهکار عاجل مقابله با فرونشست زمین چه در کشور و چه در استان، تامین برق پمپاژ آب با قیمت تمام شده است. با این اقدام، ادامه پمپاژ آب از آبخوان ها غیر اقتصادی و متوقف خواهد شد.

ضیایی کارشناس آب